Nepal stands at a critical juncture in its health, education, and technology evolution. Despite strong public institutions (IOE–Pulchowk, IOM–Maharajgunj, NAST- KhumalTar, Lagankhel Mental Hospital) and policy frameworks (Health Policy; Science & Technology Policy’s Digital Framework Nepal 2.0; UN SDGs), the country lacks a coordinated Biomedical Engineering (BME) program to bridge medicine, engineering, and AI-driven innovation. Consequently, Nepal is dependent on under-resourced local services or costly foreign care, missing opportunities to stem capital flight, build a skilled workforce, and develop health-tourism revenue.
To modernize Nepal’s healthcare, education, and technology landscape by introducing a Biomedical Engineering degree program, scaling AI-integrated community mental health systems, and leveraging networks such as Rotary/Rotaract to build sustainable, inclusive, and innovation-driven infrastructure, understanding of new academic areas is important. Biomedical Engineering merges medicine, technology, and innovation to create transformative healthcare solutions critical for modernizing Nepal’s health industry, reducing dependency on foreign care, and boosting national revenue through health tourism.
This discipline is essential for addressing Nepal’s rising healthcare demands, strengthening the care economy, and positioning the country as a regional hub for health tourism and innovation.
While Nepal faces increasing demand for healthcare innovation and biomedical technologies, public academic institutions—tasked with serving the nation’s most talented and underserved students—have not yet embraced biomedical engineering. This creates a dual gap: a lack of skilled professionals in this high-impact field and a missed opportunity to elevate Nepal’s role in global health innovation. Nepal’s premier public academic institutions—critical up access points for both high-achieving and economically disadvantaged students, like Institute of Engineering (Pulchowk) and AI expertise, Institute of Medicine (Maharajgunj) – Clinical knowledge and NAST ( Nepal Academy of Science and Technology ) - Medical research & Mental Hospital Lagankhel – Research, neurotech, and public mental health infrastructure should work together in collaboration sharing the strengths. This industry is in alignment with Nepal’s National Health Policy, Science & Technology Policy, and Sustainable Development Goals supporting health system strengthening, care economy, and digital innovation complementarity with international development priorities (e.g., WHO, UNESCO, World Bank, GAVI).
Digital Framework Nepal Version 2.0 and Nepal health policy alignment Digital Framework Nepal Version 2.0 envisions a digitally connected nation, where healthcare services are accessible, efficient, and citizen-centered. Policy challenge include fragmented health data systems, limited access to skilled healthcare workers in remote regions, inadequate integration of digital tools in primary care and poor interoperability between institutions. By integrating information technology, biotechnology, nanotechnology, and cognitive science, this revolution transcends traditional digital progress and positions data as the core asset linking human, physical, biological, and cyber domains. For Nepal, this convergence offers transformational potential in AI-driven personalized learning and remote platforms that can uplift rural education. Bio-data analysis and AI can improve diagnostics, reduce child stunting, and manage chronic diseases. Converging technology Impact area are AI-driven diagnostics and early childhood health, precision agriculture, disaster prediction, and smart water systems, AI-supported mental health care and chronic disease monitoring. Converging Technology synergizes breakthroughs across human, physical, biological & cyber domains powered by massive data integration, high -speed computing power and ubiquitous connectivity.
Global Shifts and the AI Revolution
The world is undergoing a transformation led by AI-assisted breakthroughs in Cognitive science, Neuroscience, Mental health and therapy and Social behavior analysis. These fields are rapidly converging to reshape human understanding, health, and education. Nepal faces a critical gap in access to advanced Neuro technology and AI tools, ethical oversight, professional regulatory body and trained
interdisciplinary researchers. Mental health systems, educational infrastructure, and research capacity remain underfunded and fragmented limiting AI-assisted diagnostics, culturally adapted therapy bots, early screening tools. STEAM education of Nepal should be integrated with cognitive science curriculum through AI-powered adaptive platforms.
Human capital development is also lacking in driving regulatory frameworks and local advisory boards to ensure ethical use. Launching community-based AI literacy and mental health screening programs have also become essential including supporting youth fellowships and research labs in neuroscience, cognitive computing, and therapeutic tech and co-developing an AI-Ethics Policy Toolkit for Nepalese use cases.
Institutional Collaboration & Innovation Ecosystem
Aging population is suffering silently from unaddressed mental health conditions. Children and youth are falling prey to drug abuse due to lack of proactive parental and community care. Communities respond only at the crisis stage, when aggression, violence, or harm becomes visible. Police, wards, and municipalities are overwhelmed and under-resourced for mental health emergencies. Rehabilitation and
care become reactive, not preventive.
Collaboration is essential between Local governments (for legal frameworks and funding), Faith leaders (to influence community beliefs), Women’s groups/youth clubs (for proactive intervention) helps solving problems during critical moments. NGOs (for training and resources). Elderly, youth, and caregivers suffer due to reactive systems and lack of early intervention. Mental health stigma persists and crisis responses are often forceful or too late. Creating a community-based “alert chain” (e.g., coded phone calls or discreet visits) they can mobilize support discreetly before violence occurs. Youth club members and women’s leaders can act as neutral mediators in tense family situations by providing them with basic nonviolent communication and conflict de-escalation training.
Policy goals should be implemented to prevent mental health care at community level supported by early intervention frameworks for drug abuse and mental health crises. Legal and institutional protection should be in place for caregivers, families, and communities supported by and adequate budget provisions for
technology-enabled mental health services. Rotarians can play key role with digital tools, AI, and data in reaching underserved populations. They can demand policy safeguards for caregivers, health workers, and
families managing aggressive patients. Community-Based AI Education and Inclusive Innovation Mental health reform requires a budget for prevention, not just emergency services including legal protection for caregivers and establishing municipal early-intervention mental health response teams. Centers on empowering local communities through inclusive AI education and co-creation of locally relevant solutions are growing in global market with activities including training local teachers and youth as AI educators using open-access, culturally contextualized curriculum. NGOs and universities should lead grassroots innovation events, fostering community-driven AI applications in areas such as agriculture, health, disaster preparedness, and education.
Core Strategies should focus on developing a community “Alert Chain” System like a discrete signaling mechanism (coded phone calls, subtle visit patterns, symbolic objects) to notify key members of emerging crises ensuring privacy, preventing escalation, and allowing swift coordination of support. Training
program should be provided on Mental Health First Response, Identifying Early Signs of Escalation, Nonviolent Communication Techniques, Conflict De-escalation and Safe Mediation, Referral Pathways to Professional Help. Neutral Mediation Teams support by trained Women and youth leaders for mediating during early conflicts in family or community disputes. They should be supported by local officials and faith-based endorsement for legitimacy. This should strengthen community capacity to manage mental health crises nonviolently with reduced instances of aggression and violence, strengthened trust and cooperation between families, leaders, and service providers, enhanced mental health literacy and reduced stigma. NGOs and universities are organizing grassroots-level innovation events to co-create AI solutions with and for communities. Local communities should collaborate with AI companies, universities, and donors to provide technical and financial support in reviving endangered storytelling traditions on health issues and also focusing on intergenerational pride and cultural education including building digital skills and local ownership.
AI and Data in National Development
Converging Technology Impact Areas are AI-driven diagnostics and early childhood health. Human Capital Development covers personalized learning via AI platforms for rural education, AI-supported mental health care and chronic disease monitoring. Training components should include Trauma- informed care, nonviolent crisis de-escalation, and caregiver rights. Education on neuroscience, psychosis symptoms, and CBT frameworks for behavior support is necessary using AI tools to flag early behavioral signs, manage adherence, and enable remote psychiatric consultation. Mobile networks and community “alert chains” should be available for rapid crisis coordination.
Cognitive Behavior science and manic patients
There is a fragmented care for psychosis, trauma, and chronic mental illness. A Community-Based Early Response Network that integrates AI tools (e.g., emotion-recognition, cognitive load sensors, relapse prediction) for empowering health workers and caregivers through digital mental health training connecting NGOs, municipalities, women/youth groups as mental health watch networks. Converging
Technology Use Cases are AI-supported telepsychiatry, mobile screening apps, crisis alert systems for Neurotech + Cognitive Science + Social AI for personalized therapy and prevention. Digital ID and interoperable health records are to be aligned with Digital Framework Nepal 2.0 scaling AI-Integrated Community Mental Health Systems.
STEAM Education for AI, Mental Health, and Youth Empowerment
School curriculum should have a STEAM (Science, Technology, Engineering, Arts and Mathematics) program in order to understand the complex human brain functioning and abuses children go through at home and under a different complex environment. Children are exposed to abuse, drugs, and trauma and lack supportive educational tools. Rural youth have minimal exposure to neuroscience, AI, and health innovation. A Scalable, Tech-Backed, Community-Led STEAM Initiative with cognitive Science-infused curriculum should be introduced to make them understand trauma, addiction, and empathy supported by AI-powered platforms for personalized rural learning and early emotional health support. There should be a policy to build AI & Mental Health education modules into school curricula including establishment of Digital Innovation Hubs in collaboration with INGOs and universities. Teachers, caregivers, and health workers should be trained exploiting the strength of technology in Neuro plasticity, emotional intelligence, and trauma-informed care.
Safeguarding Disabled Girls
Girls with disabilities—physical, sensory, or intellectual—living in institutional, community-based, or home care settings are being exposed to untreated individuals with manic, psychotic, or aggressive behaviors. This cohabitation leads to high risk of fatal harm, chronic fear and helplessness for caregivers, family, and neighbors. To ensure ethical psychiatric intervention for high-risk individuals community- based early detection and crisis response is required for emergency evacuation plans and securing shelters for crisis situations with legal guardianship, psychosocial support, and inclusive care-planning in ward office liaison coordinating Emergency Contact Trees and Incident Reporting integrating with AI & Telecom-Enabled Helpline + Alert System, 24/7 Helpline with WhatsApp-based support, Ncell/NTC- supported toll-free number and call-routing tech, community-based Visual Alert Cards are linked to mobile notifications and Rotary-supported Safe Corners in health posts for emergency shelter or counseling. Ethical legal intervention is required for advocating for legal protocols allowing temporary removal of severely ill individuals when harm is imminent—with rights-based safeguards recognizing untreated severe mental illness as a public health emergency including mental health and psychosocial support (MHPSS) in Disaster Preparedness Committees (DPCs) using provincial and local budget mandating municipal response to reported high-risk mental health crises. Ward budgets or provincial mental health programs should partner with Rotary, telecoms, CSR donors mobilizing diaspora and academic networks for support in partnership with Ministry of Home Affairs, Ministry of Health, National Women’s, Commission, Rotary Clubs, Ncell/NTC CSR, UN Women, WHO Nepal, IASC MHPSS Reference Group, Nepal Police Gender Units, university psychology/disaster studies departments
There is explosion of AI-Driven Tools like fMRI-linked AI models, Neuro feedback interfaces, AI- assisted psychotherapeutic platforms (e.g., emotion recognition in therapy). Cognitive load prediction systems are now reshaping how we understand and intervene in the brain, mind, and behavior. In social science, computational ethnography, sentiment mapping, and social network analysis have become more refined using AI. These technologies require massive datasets, compute power, skilled interdisciplinary researchers, and ethical oversight.
Professional Networks of INGOs and NGOs
Stakeholders like Municipalities, wards, police, Rehab centers, mental health professionals, Government health department, NGOs, INGOs, donors, Associations of rehab centers, Associations of Elderly care organization, Associations of Mental health professionals, Associations of Caregivers’ rights groups should be engaged for advocating for budget allocation for community mental health and policy reform to address drug abuse prevention and mental health safety. Rotary’s Role in Ethical Leadership, Mentorship, and Sustainable Impact Rotary & Rotaract Networks should be engaged as civic anchors across 77 districts of Nepal by forming Mental Health Watch Groups for early detection, community alerts, and resource navigation and engaging families, teachers, faith leaders, and youth clubs. Rotaract District 3292 includes over 175 clubs with more than 6,500 members, many of whom are active in community service projects. These clubs can be
instrumental in implementing mental health programs, especially among youth. This network of Rotarians spread over 77 districts of Nepal can play a significant role in grassroots, tech-enabled, community-driven safety nets for mental health prevention, early detection, and care coordination. These clubs can play as anchored institutions forming mental health watch groups engaging families, neighbors, teachers, elders. They can track early behavioral signs in youth and elderly, share alerts with care networks and local health workers and match people to nearby support services, therapists, or crisis responders. District 3292 has previously supported mental health and well-being initiatives, indicating a foundation upon which to
build further programs. Rotary members, grounded in a strong service ethic and guided by the Four-Way Test, can be uniquely positioned to mentor local leaders, educators, and entrepreneurs. Their role can include facilitating strategic partnerships with governments, NGOs, and private sector actors to mobilize critical resources—ranging from funding and materials to networks and technical expertise. Rotary’s experience in generating positive, community-driven change makes its members vital partners in ensuring that projects are not only well-intentioned but truly transformative. By actively collaborating with local communities, they can help co-create scalable, inclusive models of development that build goodwill and deliver lasting impact. To ensure accountability and sustainability, Rotary-led initiatives should prioritize real outcomes over intentions. Success should be measured by tangible improvements in access to livelihoods, economic mobility, quality of life, and human development indicators. Programs should be designed with a long-term vision, assessing whether current efforts are enhancing well-being for both present and future generations. The approach should be designed for replication across other regions in Nepal and South Asia, fostering a broader movement toward equitable and sustainable progress.
Conclusion
Nepal must invest in interdisciplinary education, technology infrastructure, and community partnerships today to unlock high-impact health innovations, equitable care access, and sustainable economic growth. By converging biomedicine, engineering, AI, and social science under a unified strategy, Nepal can empower its youth, strengthen its health system, and lead ethical innovation across the region. This will address the healthcare needs and youth unemployment and health tourism industry and IT industry encouraging public -private partnerships with health tech industries. This program will make sectoral impact strengthening IT, biotech, health tourism, and academic research which will help in positioning Nepal as a regional innovation hub in South Asia. AI & infrastructure investment is required for AI and tech-backed healthcare/education supporting community- led innovation hubs. These combined innovations can unlock sustainable growth, reduce inequality, and elevate the country’s status as a regional leader in ethical, inclusive innovation. Nepal has a pool of brilliant, underutilized youth ready to lead. This initiative directly supports SDGs 3, 4, 9, and 17 toward a Human-Centered, AI-Enabled Nepal. This moment calls for a convergence of disciplines: biomedicine, engineering, AI, education, and social science to ensure equitable, dignified, and community-empowered development. Investments made today in Biomedical education, community -centered mental health infrastructure, AI-integrated rural learning platforms will define Nepal’s leadership in ethical innovation and resilience in South Asia.
Translated by Gemini
नेपाल स्वास्थ्य, शिक्षा र प्रविधिको विकासको एक महत्वपूर्ण मोडमा उभिएको छ। बलियो सार्वजनिक संस्था (आईओई–पुल्चोक, आईओएम–महाराजगञ्ज, नास्ट-खुमलटार, लगनखेल मानसिक अस्पताल) र नीतिगत ढाँचा (स्वास्थ्य नीति, विज्ञान तथा प्रविधि नीतिको डिजिटल फ्रेमवर्क नेपाल २.०, यूएन एसडीजी) भए पनि नेपालसँग चिकित्सा, इन्जिनियरिङ र एआईमा आधारित नवप्रवर्तनलाई जोड्ने गरी कुनै पनि समन्वयात्मक बायोमेडिकल इन्जिनियरिङ (BME) कार्यक्रम छैन। यसको नतिजास्वरूप, नेपाल अपर्याप्त स्रोतसाधन भएका स्थानीय सेवा वा महँगो विदेशी उपचारमा निर्भर छ। यसले पूँजी पलायन रोक्ने, दक्ष जनशक्ति निर्माण गर्ने र स्वास्थ्य पर्यटनबाट राजस्व बढाउने अवसरहरू गुमाएको छ।
बायोमेडिकल इन्जिनियरिङ डिग्री कार्यक्रम सुरु गरेर, एआई-एकीकृत सामुदायिक मानसिक स्वास्थ्य प्रणालीको विस्तार गरेर, र रोटरी/रोट्याक्ट जस्ता नेटवर्कहरूको उपयोग गरी दिगो, समावेशी र नवप्रवर्तनमा आधारित पूर्वाधार निर्माण गरेर नेपालको स्वास्थ्य सेवा, शिक्षा र प्रविधि परिदृश्यलाई आधुनिकीकरण गर्न नयाँ शैक्षिक क्षेत्रहरूको बुझाइ महत्वपूर्ण छ। बायोमेडिकल इन्जिनियरिङले चिकित्सा, प्रविधि र नवप्रवर्तनलाई जोडेर स्वास्थ्य सेवाका त्यस्ता समाधानहरू सिर्जना गर्छ, जुन नेपालको स्वास्थ्य उद्योगलाई आधुनिकीकरण गर्न, विदेशी उपचारमाथिको निर्भरता कम गर्न र स्वास्थ्य पर्यटनमार्फत राष्ट्रिय राजस्व बढाउनका लागि महत्वपूर्ण छन्।
यो विधा नेपालमा बढ्दो स्वास्थ्य सेवाको मागलाई सम्बोधन गर्न, **हेल्थ केयर इकोनोमी (care economy)**लाई बलियो बनाउन र देशलाई स्वास्थ्य पर्यटन र नवप्रवर्तनको क्षेत्रीय केन्द्रको रूपमा स्थापित गर्नका लागि आवश्यक छ।
नेपालमा स्वास्थ्य सेवामा नवप्रवर्तन र बायोमेडिकल प्रविधिहरूको माग बढिरहेको भए पनि, सार्वजनिक शैक्षिक संस्थाहरूले (जसलाई देशका सबैभन्दा प्रतिभाशाली र कम सुविधाप्राप्त विद्यार्थीहरूको सेवा गर्ने जिम्मेवारी दिइएको छ) अहिलेसम्म बायोमेडिकल इन्जिनियरिङलाई अँगालेका छैनन्। यसले दुईवटा खाडलहरू सिर्जना गरेको छ: पहिलो, यो उच्च प्रभाव पार्ने क्षेत्रमा दक्ष पेशेवरहरूको अभाव र दोस्रो, विश्वव्यापी स्वास्थ्य नवप्रवर्तनमा नेपालको भूमिकालाई माथि उठाउने अवसर गुमाउनु। नेपालका प्रिमियर सार्वजनिक शैक्षिक संस्थाहरू—जुन उच्च उपलब्धि हासिल गर्ने र आर्थिक रूपमा विपन्न दुवै प्रकारका विद्यार्थीहरूका लागि महत्वपूर्ण पहुँच बिन्दु हुन्—जस्तै इन्स्टिच्युट अफ इन्जिनियरिङ (पुल्चोक) - एआई विज्ञता, इन्स्टिच्युट अफ मेडिसिन (महाराजगञ्ज) - क्लिनिकल ज्ञान, नास्ट (नेपाल एकेडेमी अफ साइन्स एन्ड टेक्नोलोजी) - मेडिकल रिसर्च र लगनखेल मानसिक अस्पताल - रिसर्च, न्यूरोटेक तथा सार्वजनिक मानसिक स्वास्थ्य पूर्वाधारले आ-आफ्नो शक्ति साटासाट गर्दै सहकार्यमा काम गर्नुपर्छ। यो उद्योग नेपालको राष्ट्रिय स्वास्थ्य नीति, विज्ञान तथा प्रविधि नीति र दिगो विकास लक्ष्यहरूसँग मेल खान्छ, जसले स्वास्थ्य प्रणालीलाई सुदृढ पार्न, हेल्थ केयर इकोनोमीलाई बढावा दिन र अन्तर्राष्ट्रिय विकास प्राथमिकताहरू (जस्तै डब्लूएचओ, यूनेस्को, विश्व बैंक, गाभी) सँग डिजिटल नवप्रवर्तनको पूरकतालाई समर्थन गर्छ।
डिजिटल फ्रेमवर्क नेपाल २.० र नेपालको स्वास्थ्य नीतिबीचको तालमेल
डिजिटल फ्रेमवर्क नेपाल २.० ले डिजिटल रूपमा जोडिएको एउटा यस्तो राष्ट्रको परिकल्पना गरेको छ, जहाँ स्वास्थ्य सेवाहरू सुलभ, कुशल र नागरिक केन्द्रित छन्। नीतिगत चुनौतीहरूमा खण्डित स्वास्थ्य डेटा प्रणाली, दुर्गम क्षेत्रहरूमा दक्ष स्वास्थ्यकर्मीहरूको सीमित पहुँच, प्राथमिक उपचारमा डिजिटल उपकरणहरूको अपर्याप्त प्रयोग, र संस्थाहरूबीचको कमजोर अन्तरसञ्चालन (interoperability) समावेश छन्। सूचना प्रविधि, बायो-प्रविधि, नानो-प्रविधि र संज्ञानात्मक विज्ञानलाई एकीकृत गरेर यो क्रान्तिले परम्परागत डिजिटल प्रगतिलाई पार गर्छ र मानव, भौतिक, जैविक र साइबर डोमेनलाई जोड्ने मुख्य सम्पत्तिको रूपमा डेटालाई स्थापित गर्छ। नेपालका लागि, यसको संयोजनले एआई-आधारित व्यक्तिगत सिकाइ र दुर्गम क्षेत्रको शिक्षालाई माथि उठाउन सक्ने रिमोट प्लेटफर्महरूमा परिवर्तनकारी क्षमता प्रदान गर्छ। बायो-डेटा विश्लेषण र एआईले निदानमा सुधार गर्न, बालबालिकाको पुड्कोपन कम गर्न र दीर्घकालीन रोगहरूको व्यवस्थापन गर्न सक्छ। यस प्रविधिहरूको संयोजनबाट हुने प्रभावका क्षेत्रहरूमा एआई-आधारित निदान र बाल स्वास्थ्य, सटीक कृषि, विपद् भविष्यवाणी र स्मार्ट जल प्रणालीहरू, एआई-समर्थित मानसिक स्वास्थ्य सेवा र दीर्घकालीन रोगहरूको निगरानी समावेश छन्। यी प्रविधिहरूको संयोजनले ठूलो मात्रामा डेटा एकीकरण, उच्च गतिको कम्प्युटिङ शक्ति र जताततै उपलब्ध कनेक्टिभिटीबाट मानव, भौतिक, जैविक र साइबर डोमेनका आविष्कारहरूलाई तालमेल दिन्छ।
विश्वव्यापी परिवर्तन र एआई क्रान्ति
विश्वमा एआई-सहायताप्राप्त संज्ञानात्मक विज्ञान, न्यूरोसाइन्स, मानसिक स्वास्थ्य र थेरापी, र सामाजिक व्यवहार विश्लेषणका क्षेत्रमा भएका आविष्कारहरूले परिवर्तन ल्याइरहेका छन्। यी क्षेत्रहरू द्रुत गतिमा एकअर्कामा मिल्दै मानव बुझाइ, स्वास्थ्य र शिक्षालाई नयाँ रूप दिइरहेका छन्। नेपालले उन्नत न्यूरो प्रविधि र एआई उपकरणहरू, नैतिक पर्यवेक्षण, व्यावसायिक नियमनकारी निकाय र प्रशिक्षित अन्तर-अनुशासनात्मक अनुसन्धानकर्ताहरूको पहुँचमा एक महत्वपूर्ण अभावको सामना गरिरहेको छ। मानसिक स्वास्थ्य प्रणाली, शैक्षिक पूर्वाधार र अनुसन्धान क्षमतामा लगानीको कमी र खण्डित भएका कारण एआई-सहायताप्राप्त निदान, सांस्कृतिक रूपमा अनुकूलित थेरापी बट्स, र प्रारम्भिक स्क्रिनिङ उपकरणहरूमा सीमितता रहेको छ। नेपालको STEAM शिक्षालाई एआई-सञ्चालित अनुकूली (adaptive) प्लेटफर्ममार्फत संज्ञानात्मक विज्ञान पाठ्यक्रमसँग एकीकृत गरिनुपर्छ।
नैतिक प्रयोग सुनिश्चित गर्न नियमनकारी ढाँचा र स्थानीय सल्लाहकार बोर्डहरू सञ्चालन गर्नका लागि मानव पूँजी विकासको पनि अभाव छ। सामुदायिक एआई साक्षरता र मानसिक स्वास्थ्य स्क्रिनिङ कार्यक्रमहरू सुरु गर्न पनि आवश्यक भएको छ। यसमा न्यूरोसाइन्स, संज्ञानात्मक कम्प्युटिङ, र उपचारात्मक प्रविधिमा युवा फेलोसिप र अनुसन्धान प्रयोगशालाहरूलाई सहयोग गर्ने र नेपालीका लागि एआई-सम्बन्धी नैतिक नीतिको टुलकिटको सह-विकास गर्ने जस्ता कार्यहरू समावेश छन्।
संस्थागत सहकार्य र नवप्रवर्तन इकोसिस्टम
वृद्ध जनसंख्या सम्बोधन नगरिएका मानसिक स्वास्थ्य समस्याबाट मौन रूपमा पीडित छन्। बालबालिका र युवाहरू सक्रिय अभिभावकीय र सामुदायिक हेरचाहको अभावका कारण लागूऔषध दुरुपयोगको सिकार भइरहेका छन्। समुदायहरूले संकटको अवस्थामा मात्र प्रतिक्रिया दिन्छन्, जब आक्रामकता, हिंसा वा क्षति देखिने हुन्छ। मानसिक स्वास्थ्य आपत्कालका लागि प्रहरी, वडा र नगरपालिकाहरू अत्यधिक व्यस्त र साधनविहीन छन्। पुनर्स्थापना र हेरचाह रोकथामको सट्टा प्रतिक्रियात्मक बन्छ।
यस्ता महत्वपूर्ण क्षणमा समस्या समाधान गर्न स्थानीय सरकार (कानुनी ढाँचा र कोषका लागि), धार्मिक नेता (सामुदायिक विश्वासलाई प्रभावित गर्न), महिला समूह/युवा क्लब (सक्रिय हस्तक्षेपका लागि) र गैर-सरकारी संस्थाहरू (तालिम र स्रोतका लागि) बीच सहकार्य आवश्यक छ। वृद्धवृद्धा, युवा र हेरचाहकर्ताहरू प्रतिक्रियात्मक प्रणाली र प्रारम्भिक हस्तक्षेपको अभावका कारण पीडित छन्। मानसिक स्वास्थ्यको कलंक अझै कायम छ र संकट प्रतिक्रियाहरू प्रायः बलपूर्वक वा धेरै ढिलो हुन्छन्। समुदायमा आधारित "अलर्ट चेन" (जस्तै, कोड गरिएको फोन कल वा गोप्य भ्रमण) सिर्जना गर्दा हिंसा हुनुअघि नै गोप्य रूपमा सहयोग जुटाउन सकिन्छ। युवा क्लबका सदस्यहरू र महिला नेतृहरूलाई आधारभूत अहिंसात्मक सञ्चार र द्वन्द्व घटाउने तालिम दिएर तनावग्रस्त पारिवारिक परिस्थितिमा तटस्थ मध्यस्थकर्ताको रूपमा काम गर्न सकिन्छ।
लागूऔषध दुरुपयोग र मानसिक स्वास्थ्य संकटका लागि प्रारम्भिक हस्तक्षेप ढाँचाद्वारा समर्थित समुदाय स्तरमा मानसिक स्वास्थ्य हेरचाहलाई रोक्नका लागि नीतिगत लक्ष्यहरू लागू गरिनुपर्छ। हेरचाहकर्ता, परिवार र समुदायका लागि कानुनी र संस्थागत सुरक्षा हुनुपर्छ। यसका लागि प्रविधि-सक्षम मानसिक स्वास्थ्य सेवाहरूका लागि पर्याप्त बजेटको व्यवस्था पनि आवश्यक छ। रोटेरियनहरूले डिजिटल उपकरण, एआई र डेटाको साथमा कम सुविधा भएका जनसंख्यासम्म पुग्न महत्वपूर्ण भूमिका खेल्न सक्छन्। उनीहरूले हेरचाहकर्ता, स्वास्थ्यकर्मी र आक्रामक बिरामीहरूलाई व्यवस्थापन गर्ने परिवारहरूको लागि नीतिगत सुरक्षाको माग गर्न सक्छन्।
समुदायमा आधारित एआई शिक्षा र समावेशी नवप्रवर्तन
मानसिक स्वास्थ्य सुधारका लागि आपत्कालीन सेवाका लागि मात्र नभएर रोकथामका लागि पनि बजेट आवश्यक छ। यसमा हेरचाहकर्ताका लागि कानुनी सुरक्षा र नगरपालिकाको प्रारम्भिक हस्तक्षेप मानसिक स्वास्थ्य प्रतिक्रिया टोलीहरू स्थापना गर्नु पनि समावेश छ। स्थानीय रूपमा सान्दर्भिक समाधानहरूको समावेशी एआई शिक्षा र सह-सृजन (co-creation) मार्फत स्थानीय समुदायलाई सशक्त बनाउनमा केन्द्रित गतिविधिहरू विश्वव्यापी बजारमा बढ्दै गएका छन्। यसमा खुला पहुँच, सांस्कृतिक रूपमा सन्दर्भित पाठ्यक्रमको प्रयोग गरी स्थानीय शिक्षक र युवाहरूलाई एआई शिक्षकको रूपमा तालिम दिने कार्य समावेश छ। गैर-सरकारी संस्था र विश्वविद्यालयहरूले कृषि, स्वास्थ्य, विपद् तयारी र शिक्षा जस्ता क्षेत्रहरूमा समुदाय-संचालित एआई अनुप्रयोगहरूलाई प्रोत्साहन गर्दै ग्रासरुट नवप्रवर्तन कार्यक्रमहरूको नेतृत्व गर्नुपर्छ।
मुख्य रणनीतिहरूमा एउटा सामुदायिक "अलर्ट चेन" प्रणालीको विकासमा ध्यान केन्द्रित हुनुपर्छ, जस्तै: कोड गरिएको फोन कल, सूक्ष्म भ्रमण ढाँचा, प्रतीकात्मक वस्तुहरू जस्ता गोप्य संकेत गर्ने संयन्त्र। यसले प्रमुख सदस्यहरूलाई उदीयमान संकटको बारेमा सूचित गर्ने, गोपनीयता सुनिश्चित गर्ने, बढ्दो अवस्थालाई रोक्ने र सहयोगको द्रुत समन्वयलाई अनुमति दिनेछ। मानसिक स्वास्थ्य पहिलो प्रतिक्रिया, द्वन्द्वको प्रारम्भिक लक्षण पहिचान, अहिंसात्मक सञ्चार प्रविधि, द्वन्द्व घटाउने र सुरक्षित मध्यस्थता, र व्यावसायिक सहयोगका लागि रेफरल मार्गहरू सम्बन्धी तालिम कार्यक्रमहरू प्रदान गरिनुपर्छ। महिला र युवा नेताहरूलाई प्रशिक्षित गरेर पारिवारिक वा सामुदायिक विवादहरूमा प्रारम्भिक द्वन्द्वको समयमा मध्यस्थता गर्न तटस्थ मध्यस्थता टोलीहरूले सहयोग गर्नुपर्छ। उनीहरूलाई वैधताका लागि स्थानीय अधिकारीहरू र धार्मिक निकायको समर्थन हुनुपर्छ। यसले मानसिक स्वास्थ्य संकटलाई अहिंसात्मक रूपमा व्यवस्थापन गर्न समुदायको क्षमतालाई बलियो बनाउँछ। यसका साथै, आक्रामकता र हिंसाका घटनाहरूमा कमी, परिवार, नेता र सेवा प्रदायकहरूबीचको विश्वास र सहयोगमा वृद्धि, मानसिक स्वास्थ्य साक्षरतामा वृद्धि र कलंकमा कमी आउनेछ।
गैर-सरकारी संस्थाहरू र विश्वविद्यालयहरूले समुदायसँग र समुदायका लागि एआई समाधानहरू सह-सृजन गर्न ग्रासरुट स्तरका नवप्रवर्तन कार्यक्रमहरू आयोजना गरिरहेका छन्। स्थानीय समुदायले एआई कम्पनीहरू, विश्वविद्यालयहरू र दाताहरूसँग सहकार्य गरेर स्वास्थ्यसम्बन्धी लोपोन्मुख कथा परम्परालाई पुनर्जीवित गर्न प्राविधिक र आर्थिक सहयोग प्रदान गर्नुपर्छ। यसमा डिजिटल सीप र स्थानीय स्वामित्व निर्माणसहित पुस्ता-पुस्तासम्म चल्ने गर्व र सांस्कृतिक शिक्षामा पनि ध्यान केन्द्रित गर्नुपर्छ।
राष्ट्रिय विकासमा एआई र डेटा
प्रविधिहरूको संयोजनबाट प्रभाव पार्ने क्षेत्रहरू एआई-आधारित निदान र प्रारम्भिक बाल्यकालको स्वास्थ्य हुन्। मानव पूँजी विकासमा ग्रामीण शिक्षाका लागि एआई प्लेटफर्ममार्फत व्यक्तिगत सिकाइ, एआई-समर्थित मानसिक स्वास्थ्य सेवा र दीर्घकालीन रोगहरूको निगरानी समावेश छ। तालिमका अवयवहरूमा आघात-जानकारीयुक्त हेरचाह (trauma-informed care), अहिंसात्मक संकट घटाउने, र हेरचाहकर्ताहरूको अधिकार समावेश हुनुपर्छ। व्यवहार समर्थनका लागि न्यूरोसाइन्स, मनोविकृतिका लक्षणहरू, र सीबीटी (CBT) ढाँचामा शिक्षा आवश्यक छ। एआई उपकरणहरू प्रयोग गरेर प्रारम्भिक व्यवहारिक लक्षणहरू पत्ता लगाउन, पालना सुनिश्चित गर्न, र दूर-मनोचिकित्सा परामर्शलाई सक्षम बनाउन सकिन्छ। द्रुत संकट समन्वयका लागि मोबाइल नेटवर्क र सामुदायिक "अलर्ट चेन" उपलब्ध हुनुपर्छ।
संज्ञानात्मक व्यवहार विज्ञान र उन्मत्त बिरामी
मनोविकृति, आघात, र दीर्घकालीन मानसिक रोगहरूको लागि खण्डित हेरचाह छ। एक समुदायमा आधारित प्रारम्भिक प्रतिक्रिया नेटवर्कले एआई उपकरणहरू (जस्तै: भावना-पहिचान, संज्ञानात्मक भार सेन्सर, पुनरावृत्ति भविष्यवाणी) लाई एकीकृत गरेर डिजिटल मानसिक स्वास्थ्य तालिममार्फत स्वास्थ्यकर्मी र हेरचाहकर्ताहरूलाई सशक्त बनाउनेछ। यसले गैर-सरकारी संस्था, नगरपालिकाहरू, महिला/युवा समूहहरूलाई मानसिक स्वास्थ्य निगरानी सञ्जालको रूपमा जोड्छ। प्रविधिहरूको संयोजनको प्रयोगका उदाहरणहरूमा एआई-समर्थित टेलिसाइकियाट्री, मोबाइल स्क्रिनिङ एप्स, संकट चेतावनी प्रणालीहरू, व्यक्तिगत थेरापी र रोकथामका लागि न्यूरोटेक + संज्ञानात्मक विज्ञान + सामाजिक एआई समावेश छन्। डिजिटल आईडी र अन्तरसञ्चालनयोग्य स्वास्थ्य रेकर्डहरूलाई डिजिटल फ्रेमवर्क नेपाल २.० सँग मिलाएर एआई-एकीकृत सामुदायिक मानसिक स्वास्थ्य प्रणालीको विस्तार गर्नुपर्छ।
एआई, मानसिक स्वास्थ्य र युवा सशक्तिकरणका लागि STEAM शिक्षा
विद्यालयको पाठ्यक्रममा STEAM (विज्ञान, प्रविधि, इन्जिनियरिङ, कला र गणित) कार्यक्रम हुनुपर्छ। यसले बच्चाहरू घर र विभिन्न जटिल वातावरणमा भोग्नुपर्ने जटिल मानव मस्तिष्कको कार्यप्रणाली र दुर्व्यवहारहरू बुझ्न मद्दत गर्दछ। बच्चाहरू दुर्व्यवहार, लागूपदार्थ र आघातको जोखिममा छन् र उनीहरूसँग सहयोगी शैक्षिक उपकरणहरूको अभाव छ। संज्ञानात्मक विज्ञान-मिश्रित पाठ्यक्रमसहितको स्केलेबल, प्रविधि-आधारित, समुदाय-संचालित STEAM पहल सुरु गरिनुपर्छ। यसले उनीहरूलाई आघात, लत र समानुभूति बुझ्न मद्दत गर्दछ र व्यक्तिगत ग्रामीण सिकाइ र प्रारम्भिक भावनात्मक स्वास्थ्य समर्थनका लागि एआई-सञ्चालित प्लेटफर्महरूद्वारा समर्थित हुन्छ। विद्यालयका पाठ्यक्रमहरूमा एआई र मानसिक स्वास्थ्य शिक्षा मोड्युलहरू निर्माण गर्न नीति हुनुपर्छ। यसमा गैर-सरकारी संस्था र विश्वविद्यालयहरूसँगको सहकार्यमा डिजिटल नवप्रवर्तन केन्द्रहरू स्थापना गर्ने कुरा पनि समावेश छ। न्यूरोप्लास्टिसिटी, भावनात्मक बुद्धिमत्ता र आघात-सूचित हेरचाहमा प्रविधिको शक्तिलाई उपयोग गर्दै शिक्षक, हेरचाहकर्ता र स्वास्थ्यकर्मीहरूलाई तालिम दिनुपर्छ।
अपाङ्गता भएका केटीहरूको सुरक्षा
संस्थागत, समुदाय-आधारित वा घरमा हेरचाहको वातावरणमा बस्ने शारीरिक, संवेदी वा बौद्धिक अपाङ्गता भएका केटीहरू उपचार नगरिएका उन्मत्त, मनोविकृति वा आक्रामक व्यवहार भएका व्यक्तिहरूको सम्पर्कमा आइरहेका छन्। यस सह-आवासले घातक क्षति, हेरचाहकर्ता, परिवार र छिमेकीहरूका लागि दीर्घकालीन डर र असहायताको उच्च जोखिम निम्त्याउँछ। उच्च जोखिम भएका व्यक्तिहरूको लागि नैतिक मनोचिकित्सीय हस्तक्षेप सुनिश्चित गर्न, समुदाय-आधारित प्रारम्भिक पत्ता लगाउने र संकट प्रतिक्रिया, आपत्कालीन निकासी योजना र संकटको अवस्थाका लागि सुरक्षित आश्रयस्थलहरूको आवश्यकता छ। यसमा वार्ड कार्यालयसँगको समन्वयमा कानूनी अभिभावकत्व, मनोसामाजिक सहयोग, र समावेशी हेरचाह-योजना, आपत्कालीन सम्पर्क वृक्ष र घटना रिपोर्टिङ, एआई र टेलिकम-सक्षम हेल्पलाइन + अलर्ट प्रणालीको एकीकरण, व्हाट्सएपमा आधारित सहयोगसहित २४/७ हेल्पलाइन, एनसेल/एनटीसी द्वारा समर्थित टोल-फ्री नम्बर र कल-राउटिङ प्रविधि, मोबाइल सूचनाहरूसँग जोडिएका समुदायमा आधारित भिजुअल अलर्ट कार्डहरू र आपत्कालीन आश्रय वा परामर्शका लागि स्वास्थ्य चौकीहरूमा रोटरी-समर्थित सुरक्षित कुनाहरू समावेश छन्।
गम्भीर बिरामी व्यक्तिहरूको अस्थायी स्थानान्तरणलाई अनुमति दिने कानुनी प्रोटोकलहरूको वकालतका लागि नैतिक कानुनी हस्तक्षेप आवश्यक छ, जब क्षति आसन्न हुन्छ। यसमा अधिकार-आधारित सुरक्षा उपायहरू र उपचार नगरिएको गम्भीर मानसिक रोगलाई सार्वजनिक स्वास्थ्य आपत्कालको रूपमा मान्यता दिनु पनि समावेश छ। मनोसामाजिक सहयोग (MHPSS) लाई प्रान्तीय र स्थानीय बजेट प्रयोग गरी विपद् तयारी समितिहरू (DPCs) मा समावेश गरिनुपर्छ, जसले रिपोर्ट गरिएका उच्च-जोखिम मानसिक स्वास्थ्य संकटहरूको लागि नगरपालिकाको प्रतिक्रियालाई अनिवार्य गर्दछ। वार्ड बजेट वा प्रान्तीय मानसिक स्वास्थ्य कार्यक्रमहरूले रोटरी, दूरसञ्चार, सीएसआर दाताहरू, र गृह मन्त्रालय, स्वास्थ्य मन्त्रालय, राष्ट्रिय महिला आयोग, रोटरी क्लबहरू, एनसेल/एनटीसी सीएसआर, यूएन महिला, डब्लूएचओ नेपाल, आइएएससी एमएचपीएसएस सन्दर्भ समूह, नेपाल प्रहरीको लैङ्गिक एकाइ, विश्वविद्यालयका मनोविज्ञान/विपद् अध्ययन विभागसँग साझेदारीमा सहयोगका लागि डायस्पोरा र शैक्षिक सञ्जालहरू परिचालन गर्नुपर्छ।
एफएमआरआई-जोडित एआई मोडेलहरू, न्यूरो फिडब्याक इन्टरफेसहरू, एआई-सहायताप्राप्त मनोचिकित्सीय प्लेटफर्महरू (जस्तै: थेरापीमा भावना पहिचान), संज्ञानात्मक भार भविष्यवाणी प्रणाली जस्ता एआई-सञ्चालित उपकरणहरूको विस्तार भएको छ। यसले हामीले मस्तिष्क, दिमाग र व्यवहारलाई कसरी बुझ्छौँ र हस्तक्षेप गर्छौँ भन्ने कुरालाई नयाँ रूप दिइरहेका छन्। सामाजिक विज्ञानमा, कम्प्युटेसनल एथनोग्राफी, भावना म्यापिङ र सामाजिक सञ्जाल विश्लेषण एआईको प्रयोगबाट अझ परिष्कृत भएका छन्। यी प्रविधिहरूलाई ठूलो मात्रामा डेटासेट, कम्प्युट पावर, दक्ष अन्तर-अनुशासनात्मक अनुसन्धानकर्ताहरू र नैतिक पर्यवेक्षणको आवश्यकता पर्छ।
गैर-सरकारी संस्था र गैर-सरकारी संस्थाहरूको व्यावसायिक सञ्जाल
नगरपालिकाहरू, वडा, प्रहरी, पुनस्र्थापना केन्द्रहरू, मानसिक स्वास्थ्य पेशेवरहरू, सरकारी स्वास्थ्य विभाग, गैर-सरकारी संस्थाहरू, अन्तर्राष्ट्रिय गैर-सरकारी संस्थाहरू, दाताहरू, पुनस्र्थापना केन्द्रहरूको संघ, वृद्ध हेरचाह संस्थाका संघ, मानसिक स्वास्थ्य पेशेवरहरूको संघ, हेरचाहकर्ताहरूको अधिकार समूहका संघ जस्ता सरोकारवालाहरूलाई सामुदायिक मानसिक स्वास्थ्यका लागि बजेट विनियोजन र लागूऔषध दुरुपयोग रोकथाम तथा मानसिक स्वास्थ्य सुरक्षालाई सम्बोधन गर्न नीति सुधारको वकालत गर्न संलग्न गराइनुपर्छ।
रोटरीको नैतिक नेतृत्व, सल्लाहकार, र दिगो प्रभावमा भूमिका
नेपालका ७७ वटै जिल्लामा नागरिक अगुवाको रूपमा रोटरी र रोट्याक्ट नेटवर्कलाई संलग्न गराइनुपर्छ। यसका लागि प्रारम्भिक पहिचान, सामुदायिक चेतावनी र स्रोत नेभिगेसनका लागि मानसिक स्वास्थ्य निगरानी समूहहरू गठन गर्नुपर्छ र परिवार, शिक्षक, धार्मिक नेता र युवा क्लबहरूलाई संलग्न गराइनुपर्छ। रोट्याक्ट डिस्ट्रिक्ट ३२९२ मा १७५ भन्दा बढी क्लब र ६,५०० भन्दा बढी सदस्यहरू छन्, जसमध्ये धेरै सामुदायिक सेवा परियोजनाहरूमा सक्रिय छन्। यी क्लबहरू विशेषगरी युवाहरूमा मानसिक स्वास्थ्य कार्यक्रमहरू लागू गर्न महत्वपूर्ण हुन सक्छन्। नेपालका ७७ जिल्लामा फैलिएको रोटेरियनहरूको यो सञ्जालले मानसिक स्वास्थ्य रोकथाम, प्रारम्भिक पहिचान र हेरचाह समन्वयका लागि ग्रासरुट, प्रविधि-सक्षम, समुदाय-संचालित सुरक्षा जालमा महत्वपूर्ण भूमिका खेल्न सक्छ। यी क्लबहरूले परिवार, छिमेकी, शिक्षक र वृद्धवृद्धाहरूलाई संलग्न गराएर मानसिक स्वास्थ्य निगरानी समूहहरू गठन गर्दै एङ्कर संस्थाको रूपमा काम गर्न सक्छन्। उनीहरूले युवा र वृद्धवृद्धाहरूको प्रारम्भिक व्यवहारिक लक्षणहरू ट्र्याक गर्न, हेरचाह सञ्जाल र स्थानीय स्वास्थ्यकर्मीहरूसँग चेतावनीहरू साझा गर्न, र मानिसहरूलाई नजिकैका सहयोग सेवाहरू, थेरापिस्ट वा संकट प्रतिक्रियाकर्ताहरूसँग जोड्न सक्छन्। डिस्ट्रिक्ट ३२९२ ले यसअघि पनि मानसिक स्वास्थ्य र कल्याणकारी पहलहरूलाई सहयोग गरेको थियो, जसले थप कार्यक्रमहरू निर्माण गर्न आधार रहेको सङ्केत गर्छ।
बलियो सेवा नैतिकतामा आधारित र फोर-वे टेस्ट द्वारा निर्देशित रोटरीका सदस्यहरू स्थानीय नेता, शिक्षक र उद्यमीहरूलाई सल्लाह दिनका लागि विशेष रूपमा उपयुक्त छन्। उनीहरूको भूमिकामा कोष र सामग्रीदेखि लिएर सञ्जाल र प्राविधिक विज्ञतासम्मका महत्वपूर्ण स्रोतहरू परिचालन गर्न सरकार, गैर-सरकारी संस्था र निजी क्षेत्रका कलाकारहरूसँग रणनीतिक साझेदारीलाई सहज बनाउनु समावेश हुन सक्छ। रोटरीको सकारात्मक, समुदाय-संचालित परिवर्तन सिर्जना गर्ने अनुभवले यसका सदस्यहरूलाई परियोजनाहरू राम्रो मनसायका मात्र नभएर वास्तवमा परिवर्तनकारी छन् भन्ने कुरा सुनिश्चित गर्न महत्वपूर्ण साझेदार बनाउँछ। स्थानीय समुदायहरूसँग सक्रिय रूपमा सहकार्य गरेर, उनीहरूले सद्भावना निर्माण गर्ने र दिगो प्रभाव प्रदान गर्ने विकासका स्केलेबल, समावेशी मोडेलहरूलाई सह-सृजन गर्न मद्दत गर्न सक्छन्।
जवाफदेहीता र दिगोपन सुनिश्चित गर्नका लागि, रोटरी-नेतृत्वका पहलहरूले मनसायभन्दा वास्तविक नतिजाहरूलाई प्राथमिकता दिनुपर्छ। सफलतालाई जीविकोपार्जन, आर्थिक गतिशीलता, जीवनको गुणस्तर र मानव विकास सूचकाङ्कहरूमा मूर्त सुधारहरूद्वारा मापन गरिनुपर्छ। कार्यक्रमहरूलाई दीर्घकालीन दृष्टिकोणका साथ डिजाइन गरिनुपर्छ, वर्तमान र भविष्य दुवै पुस्ताको कल्याणलाई वर्तमान प्रयासहरूले बढाइरहेका छन् कि छैनन् भनेर मूल्याङ्कन गरिनुपर्छ। यो दृष्टिकोण नेपाल र दक्षिण एशियाका अन्य क्षेत्रहरूमा पनि दोहोर्याउन सकिने गरी डिजाइन गरिनुपर्छ, जसले समान र दिगो प्रगतिको लागि एक फराकिलो आन्दोलनलाई प्रोत्साहन गर्छ।
निष्कर्ष
नेपालले उच्च प्रभाव पार्ने स्वास्थ्य नवप्रवर्तन, समान हेरचाहको पहुँच, र दिगो आर्थिक वृद्धिलाई प्रस्फुटन गर्न आजै अन्तर-अनुशासनात्मक शिक्षा, प्रविधि पूर्वाधार र सामुदायिक साझेदारीमा लगानी गर्नुपर्छ। बायोमेडिसिन, इन्जिनियरिङ, एआई र सामाजिक विज्ञानलाई एक एकीकृत रणनीतिअन्तर्गत ल्याएर नेपालले आफ्ना युवाहरूलाई सशक्त बनाउन, आफ्नो स्वास्थ्य प्रणालीलाई बलियो बनाउन, र यस क्षेत्रभरि नैतिक नवप्रवर्तनको नेतृत्व गर्न सक्छ। यसले स्वास्थ्य सेवाका आवश्यकता, युवा बेरोजगारी, स्वास्थ्य पर्यटन उद्योग र आईटी उद्योगलाई सम्बोधन गर्दै स्वास्थ्य प्रविधि उद्योगहरूसँग सार्वजनिक-निजी साझेदारीलाई प्रोत्साहन गर्नेछ। यो कार्यक्रमले आईटी, बायो-प्रविधि, स्वास्थ्य पर्यटन, र शैक्षिक अनुसन्धानलाई सुदृढ पार्दै क्षेत्रीय प्रभाव पार्नेछ, जसले नेपाललाई दक्षिण एशियामा क्षेत्रीय नवप्रवर्तन केन्द्रको रूपमा स्थापित गर्न मद्दत गर्नेछ। एआई र प्रविधि-समर्थित स्वास्थ्य सेवा/शिक्षालाई सहयोग गर्ने सामुदायिक-नेतृत्वका नवप्रवर्तन केन्द्रहरूका लागि एआई र पूर्वाधार लगानी आवश्यक छ। यी संयुक्त नवप्रवर्तनहरूले दिगो वृद्धि, असमानतामा कमी, र नैतिक, समावेशी नवप्रवर्तनमा देशको स्थितिलाई क्षेत्रीय नेताको रूपमा माथि उठाउन सक्छन्। नेपालमा नेतृत्व गर्न तयार प्रतिभाशाली, कम उपयोगमा आएका युवाहरूको समूह छ। यो पहलले मानव-केन्द्रित, एआई-सक्षम नेपालतर्फ दिगो विकास लक्ष्यहरू ३, ४, ९ र १७ लाई प्रत्यक्ष रूपमा समर्थन गर्दछ। यो क्षणले समान, गरिमामय र समुदाय-सशक्त विकास सुनिश्चित गर्नका लागि विभिन्न विधाको संयोजनको माग गर्दछ। बायोमेडिकल शिक्षा, समुदाय-केन्द्रित मानसिक स्वास्थ्य पूर्वाधार र एआई-एकीकृत ग्रामीण सिकाइ प्लेटफर्महरूमा आज गरिने लगानीले दक्षिण एशियामा नैतिक नवप्रवर्तन र लचिलोपनमा नेपालको नेतृत्वलाई परिभाषित गर्नेछ।